قطعات موتور خودرو

قطعات موتور خودرو

موتور خودروها یکی از شگفت‌انگیزترین اختراعات بشر می باشد. موتور، یعنی مهم‌ترین قسمت ماشین، از یک سری قطعات به هم متصل شده تشکیل شده است. موتور خودرو انواع مختلفی دارد اما قطعات اصلی در تمام آن‌ها مشترک است. قطعاتی که عملکرد صحیح همه‌ آن‌ها در کنار هم به بازدهی کامل موتور منجر می‌شود. اما کوچکترین مشکل در کار هر کدام می‌تواند قطعات دیگر را نیز دچار معضلاتی کند و آسیب به هریک موجب آسیب به باقی قطعات شود.

قطعات موتور خودرو شامل:

بلوک سیلندر

اولین و اصلی‌ترین بخش موتور خودروها همان بدنه یا تنه‌ اصلی موتور است که آن را اصطلاحا بلوک سیلندر می‌نامند. بلوک سیلندر محلی است که در آن سیلندرها تعبیه شده است. حرکت رفت و برگشت پیستون درون سیلندرها انجام می‌شود. این قطعه که از بخش‌های اصلی موتور محسوب می‌شود، نقش فونداسیون موتورهای احتراق داخلی را بازی می‌کند. چرا که سیلندرها، سرسیلندر، پیستون، شاتون، کارتل، رینگ و میل‌لنگ را در خود جای می‌دهد. از این رو دقت در ساخت و ماشین کاری بلوکه سیلندر و همچنین نوع آلیاژ آن به جهت تحمل سرما و گرمای بیش از حد جهت جلوگیری از ترکیدن از اهمیت بالایی برخوردار می‌­باشد.

سرسیلندر

فضای استوانه‌ای درون بلوک سیلندر است که فضای حرکت پیستون را فراهم می‌کند. سرسیلندر محل قرارگیری اتاقک احتراق، شمع و سوپاپ‌های دود و هوا که در انجام واکنش احتراق نقش دارند، می‌باشد. سیلندر هسته‌ مرکزی موتور ماشین محسوب می‌شود. جنس دیواره‌ سیلندر برحسب جنس بلوک سیلندر آلومینیومی یا چدنی است. بخاری آب و روغن نیز داخل قطعه سرسیلندر جهت خنک کاری محفظه احتراق موتور خودرو طراحی شده است. سیلندرها تعداد و آرایش‌های مختلفی در موتورهای گوناگون دارند و همین نحوه‌ چیدمان آن‌ها کنار هم نوع موتور را مشخص می‌کند.

واشر سرسیلندر

واشر سرسیلندر باعث آب‌بندی سطوح اتصال سرسیلندر به بلوک سیلندر می‌شود. این قطعه نیز اهمیت ویژه‌ی خود را دارد. وظیفه‌ آن عایق‌بندی سرسیلندر و بلوک سیلندر و اتصالات این دو است تا مانع از ورود و نشت مایعات از بدنه‌ موتور شود. همچنین از مخلوط شدن آب و روغن درون اتاقک احتراق نیز جلوگیری می‌کند. در نتیجه نیاز است که از متریالی با کیفیت مناسب برای وظیفه‌ای که بر عهده دارد ساخته شود. این قطعه از فولاد نسوز و با کیفیت است که با دقت و ظرافت خاصی ساخته می‌شود. که برای جلوگیری از قاطی شدن آب و روغن و آب بندی محفظه احتراق می‌باشد. البته که با وجود کیفیت ساخت و متریال، به دلیل جلوگیری از آسیب‌های احتمالی به بلوک سیلندر و قطعات دیگر موتور ماشین، لازم است واشر سرسیلندر در دوره‌های زمانی مشخص تعویض شود.

میل لنگ

این قطعه یکی از اصلی‌ترین اجزا موتورهای احتراق داخلی است. وظیفه اصلی قطعه، حرکت خطی پیستون را تبدیل به حرکت چرخشی می‌کند. . به این مفهوم که این قطعه نیرویی که بر اثر حرکت رفت و برگشت پیستون ایجاد می‌شود را به حرکت دورانی برای چرخش و حرکت چرخ‌ها تبدیل می‌کند. همانند میل سوپاپ، میل‌لنگ نیز یک قطعه مصرفی نیست و به ندرت پیش می‌آید که خراب شود. خرابی این قطعه زمانی رخ می‌دهد که روغن کافی به یاتاقان‌های میل ‌لنگ نرسد. بر اثر خشک کار کردن خودرو یاتاقان زده و میل ‌لنگ را دچار خراش و آسیب نماید.

میل سوپاپ

با نام دیگر به نام میل بادامک وظیفه اصلی باز و بسته کردن سوپاپ‌های ورودی و خروجی را دارا می‌باشد. میل سوپاپ توسط بادامک‌هایی که به ورودی سوپاپ‌ها متصل هستند باز و بسته شدن آن‌ها را کنترل می‌کند. سوپاپ‌های ورودی همان سوپاپ‌های ورود سوخت و هوا به داخل سیلندر است. سوپاپ‌های خروجی همان سوپاپ‌های خروج دود از سیلندر است. کمبود روغن در موتور به این قطعه نیز آسیب می‌زند.

پیستون

بخش متحرک درون سیلندر را پیستون می‌نامند. حرکت بالا به پایین پیستون عمل جرقه‌زنی و احتراق را تکمیل کرده، موجب انبساط گازهای ناشی از احتراق می‌شود. در حقیقت چهار مرحله موتورهای احتراق داخلی با توجه به حرکت همین پیستون صورت می‌گیرد. پیستون انرژی حاصل از احتراق گازهای منبسط شده‌ درون سیلندر را توسط شاتون به میل‌لنگ منتقل می‌کند. متریال به کار رفته برای ساخت این قطعه معمولا چدن یا فولاد ریخته‌گری یا آلومینیوم است که نمونه‌ آلومینیومی، بازده موتور را به دلیل وزن کم و پایین آوردن توازن وزنی آن بالاتر برده و شتاب موتور را نیز افزایش می‌دهد.

شمع

شمع‌ها یکی از مهم‌ترین قسمت‌های سیستم احتراق محسوب می‌شوند. عمل جرقه‌زنی برای ایجاد احتراق درون سیلندرها توسط شمع صورت می‌گیرد. این جرقه از برقی که با حرکت تناوبی دلکو یا به وسیله‌ کویل به شمع رسیده است ایجاد می‌شود. شمع‌ها معمولا روی سرسیلندر قرار می‌گیرند. شمع‌ها از عایقی از جنس چینی، الکترود و واشر تشکیل می‌شوند.

تسمه تایم

این قطعه حیاتی زمان‌بندی حرکت سوپاپ‌ها را کنترل می‌کند و گاهی با چرخ دنده یا زنجیرتایم جایگزین می‌شود. تسمه تایم قطعه‌ای از جنس لاستیک است. و دندانه دار طراحی شده به میل‌لنگ و میل بادامک متصل است و این دو را همزمان با هم حرکت می‌دهد. وظیفه اصلی آن اطمینان حاصل کردن از زمان‌بندی صحیح باز و بسته شدن سوپاپ‌ها با توجه به حرکت پیستون‌ها در سیلندر است.

فلایویل

فلایویل یا چرخ طیار قطعه‌ای بشقابی شکل و سنگین است که وظیفه‌ آن نقش انتقال قدرت از موتور خودرو به گیربکس را ایفا می‌­کند. فلایویل این کار را به وسیله‌ دیسک و صفحه که روی آن نصب است انجام می‌دهد. همچنین نیروی دریافتی از میل لنگ را ذخیره می‌کند تا در زمان‌های افت فشار موتور از آن استفاده کند. این قطعه توسط پیچ و مهره‌های مخصوص خود به میل‌لنگ وصل می‌شود. اطراف فلایویل، دنده دنده است که این حالت موجب درگیری دنده استارت با موتور می‌شود. در خودروهای انژکتوری، سنسور دور موتور نیز روی این قطعه نصب است و اطلاعات مربوط به این بخش توسط آن به ECU یا همان کامپیوتر می‌رسد.

شاتون

شاتون قطعه‌ای است اهرمی شکل که در موتور خودروها پیستون را به میل لنگ متصل می‌کند.  یاتاقان میل‌لنگ بین این دو قرار دارد و مانع ایجاد اصطکاک بین آن‌ها می‌شود. وظیفه آن اتصال پیستون و میل لنگ به یکدیگر است. در صورت سایش میل‌لنگ و شاتون روی هم خودرو یاتاقان می‌زند. متریال این قطعه از جنس فولاد آلیاژی یا فولاد سخت است تا مقاومت لازم را در برابر ضربه‌های احتراقی پیستون داشته باشد. شاتون دارای دو سر با اندازه‌های متفاوت و یک ساقه که این دو سر را به هم وصل می‌کند است.

فنر سوپاپ

این قطعه به ثبات سوپاپ در جای خود کمک می‌کند. فنر سوپاپ با فشاری که بر سوپاپ‌ها ایجاد می‌کند تسهیل حرکت این قطعات را به عهده دارند. در واقع در صورتی که سطح مقطع سوپاپ در جای خود محکم نباشد احتمال نشت مایعات در زمان احتراق یا تراکم بالا می‌رود. این فنر با محکم کردن سوپاپ در جای خود احتمال این نشت را تا حد امکان از بین می‌برد.